राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शमसेरको दरबार संरक्षणको पखाईमा

पाल्पा- करिब ८२ वर्षअघि तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शमसेरले पाल्पास्थित धार्मिक क्षेत्र अर्गलीमा निर्माण गरेको अर्गली दरबार यतिखेर संरक्षणको पखाईमा छ । ऐतिहासिक धरोहरको संरक्षणतर्फ कुनैपनि निकाय तथा समुदायको ध्यान नपुग्दा दरबार खण्डहरमा परिणत हुन पुगेको हो ।

तानसेनको अर्गलीमा रहेको सो ऐतिहासिक दरबार हाल जीर्ण अवस्थामा रहनुका साथै सर्वसाधारणको दिसा-पिसाब गर्ने स्थल बन्न पुगेको छ । तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शमसेरले कालीगण्डकी किनार धार्मिक क्षेत्र अर्गलीमा विक्रम सम्बत १९९७ सालमा दरबार निर्माण गरेका थिए ।

सांस्कृतिक सम्पदाको रुपमा रहेको दरबारको संरक्षण हुन नसक्दा भग्नावशेषमा परिणत हुँदै गएको छ । संरक्षणविहिन हुन पुग्दा दरबारका बहुमुल्य झ्याल ढोकाका खापा इट्टाहरु एक पछि अर्को गरी चोरी भइरहेको स्थानिय बासिन्दाको भनाई छ ।

जुद्ध शमशेर २००४ सालमा काठमाण्डौमा जयतु संस्कृत आन्दोलनको शुरुवात भएपछि आफू माथि पनि खतरा उत्पन्न हुनसक्ने संकेत देखा परेपछि भारततर्फ निर्वासित हुने क्रममा आफ्नो नातिनीलाई दरबार बकसपत्र गरिदिएका थिए ।

दरबार संरक्षणमा ध्यान नपुग्दा छानाबाट पानी चुहेर प्रत्येक बर्ष भत्कने क्रममा रहेको छ । झण्डै ८२ बर्षसम्म संरक्षणविहिन बन्न पुगेको दरबार संरक्षणका लागि कानुनी मापडण्ड पुरा गरी समुदायलाइ हस्तान्तरण गरिनुपर्ने स्थानिय समाजसेवी श्रीधर भट्टराई बताउनु हुन्छ ।

सुविधा सम्पन्न तरिकाले झण्डै एक सय रोपनी क्षेत्रफल जमिन कब्जा गरी बसेका जुद्ध शमशेरले आफ्नी नातिनीलाइ हस्तान्तरण गरेकाले जग्गाधनिले जमिन विक्री गर्दै गएपछि हाल ११ रोपनी क्षेत्रफलमा मात्र सिमित हुन पुगेको छ । यसअघि २१ रोपनी जमिनसहित दरबारको केही भाग स्थानिय विद्यालयलाई विक्री गरिसकेका थिए ।